Od ponad 100 lat lampy witrażowe olśniewają jako ikony sztuki dekoracyjnej. Znane z ręcznie wykonanego rzemiosła i słynne z pięknych witraży inspirowanych między innymi florą i fauną lampy witrażowe pozostają stałym elementem zarówno w muzeach, jak i w salonach. Ze względu na dominujący wpływ firmy Louis Comfort Tiffany na styl, termin „lampa Tiffany” lub „lampa w stylu Tiffany” był często używany w odniesieniu do witrażowych lamp ołowiowych, nawet tych, które nie zostały wyprodukowane przez firmę Louis Comfort Tiffany.
Historia powstania słynnych lamp witrażowych Tiffany’ego
Tiffany Glass and Decorating Company została założona w 1885 roku przez Louis’a Comfort Tiffany. Firma rozwijała się poprzez tworzenie nowych metod wyrobu lamp witrażowych. Z myślą o szkle starożytnego Rzymu starano się tworzyć kolorowe elementy bez użycia farby lub emalii. Dzięki tym innowacyjnym eksperymentom powstały dwie nowe techniki: szkła favrile oraz technika folii miedzianej (copper foil technique). Podczas Światowych Targów w Chicago w 1893 r. zadebiutowała pierwsza lampa witrażowa Tiffany’ego wykonana ze szkła favrile. Przyjmuje się, że wyprodukowano ją w tym samym roku.
Każdą lampę witrażową wykonano ręcznie przez wykwalifikowanych rzemieślników, bez produkcji masowej ani maszynowej. W 1902 r. Tiffany Glass and Decorating Company przekształciło się w Tiffany Studio. W tym momencie firma była niezwykle popularna i znana przede wszystkim ze swoich witraży. Wykonywał je ręcznie zespół ponad 300 rzemieślników. Chociaż od ponad wieku powszechnie wierzono, że Tiffany zaprojektował te dzieła, w 2007 profesor Rutgers Martin Eidelberg udowodnił, że artystka Clara Driscoll była główną projektantką i mózgiem pięknych projektów.
Typowy wygląd lamp witrażowych
Ikona stylu secesyjnego, typowa lampa witrażowa składa się ze stojaka z brązu zwieńczonego witrażowym kloszem. Każdy z abażurów, zarówno ołowiowych, jak i wykonanych techniką folii miedzianej (copper foil technique), cechuje zarówno skrupulatna dbałość o szczegóły, jak i zainteresowanie przyrodą. Przy tworzeniu skomplikowanych wzorów i motywów inspirowano się florą i fauną. W szczególności stokrotki i ważki stały się popularnymi inspiracjami. Podobnie jak wzory, które je zdobią, sylwetki lamp często oddają hołd światu natury. Wiele popularnych opraw lamp witrażowych Tiffany ma kształt drzewa. Podstawa, stojak i cień działają odpowiednio jako korzenie, pień i liście. Podobnie wiele z tych witrażowych kloszy ma nieregularne kształty. Często odzwierciedlają płatki kwiatów, skrzydła motyla i inne formy występujące w naturze.
Lampy witrażowe – znane kolekcje
Podczas gdy lampy witrażowe w stylu Tiffany przestały być modne zaprzestano ich produkcji, do 1913 r. W latach pięćdziesiątych nastąpiło odrodzenie. Od tego czasu stały się przedmiotami kolekcjonerskimi. Pojawiają się w prywatnych kolekcjach, domach aukcyjnych, muzeach dzieł sztuki czy w sklepach z antykami. Wartość lamp Tiffany może wynosić od 4000 do ponad 1 miliona USD. Najwyższa cena, jaką kiedykolwiek zapłacono za lampę Tiffany, wynosi 2,8 miliona dolarów na aukcji Christie w 1997 roku.
Lista jednych najbardziej znanych muzeów, gdzie można obejrzeć kolekcje lamp witrażowych:
- New York Historical Society, Central Park West przy West 77th Street – 132 lampy z kolekcji dr. Egona Neustadta z Tiffany Glass.
- Queens Museum of Art, Flushing Meadows Corona Park, Queens – pozostałość kolekcji Neustadta, która trafiła do muzeum po jego śmierci.Virginia Museum of Fine Arts, Richmond, Wirginia – 14 lamp na wystawie w galeriach Lewis Decorative Arts. Dodatkowo z czterema lampami w kolekcji muzeum, ale nie na wystawie
Lampy witrażowe współczesne
W dzisiejszych czasach lampy witrażowe nie są już domeną jednie wielkich i znanych manufaktur. Natomiast, rzemiosło to stało się fachem wielu lokalnych malutkich zakładów, gdzie nieznani artyści popełniają te wspaniałe dzieła ze szkła. Jest takich zakładów wiele, więc ciężko byłoby mówić o jednym konkretnym. Jednakże, praca i czas jaki te malutkie warsztaty poświęcają na odręczne stworzenie swoich lamp witrażowych są jak najbardziej godne uznania.
Lampy witrażowe do jakich wnętrz pasują?
Lampy witrażowe w stylu Tiffany’ego, są już klasykiem. Odpowiednio dobrany witraż jest w stanie nadać każdemu wnętrzu niepowtarzalnego charakteru i klimatu poprzez zmianę kolorystki oświetlenia pomieszczenia. Oczywiście jest to widoczne szczególnie wieczorami, kiedy brak światła słonecznego pozwala nam na pełne uwydatnienie barw z klosza lampy, które mogą całkowicie zmienić nasze otoczenie. Lampy witrażowe to elementy dekoracyjne, które najczęściej umieszcza się w salonach, gabinetach, czy sypialniach. Odpowiednie dobranie kolorystki szkła i kształtu lampy powoduje, że można znaleźć lampy, które pasować będą zarówno do wnętrz klasycznych jak i nowoczesnych. Istnieje także szeroki wybór motywów przedstawianych na kloszach oraz podstawach. Wszystkie te szczegóły sprawiają, że lampy witrażowe to najpiękniejsze antyki i jeden z najciekawszych elementów dekoracyjnych wystroju.
