Sztuka XX w.
Dziś porcelana Rosenthal to synonim wyrafinowanej elegancji i luksusu, a jak było dawniej? Artystyczny aspekt przedmiotów Rosenthala stanowi odzwierciedlenie toczących się pod koniec XIX wieku w Europie debat na temat odrodzenia się sztuk i rzemiosł. Rewolucja przemysłowa, pomimo jej niezwykłych osiągnięć technicznych przyniosła ze sobą upadek estetyki, nastąpił tryumf funkcjonalności nad sztuką. Artyści będący świadkiem tego procesu podnieśli swój sprzeciw, w którego wyniku powstał w drugiej połowie XIX wieku w Anglii, Ruch Odrodzenia Sztuk i Rzemiosł – Arts & Crafts, którego założenia były żywo dyskutowane w całej Europie. Po 1900 roku ruch ten osiągnął wyczekane zrównanie sztuk pięknych i użytkowych. Przedmioty codziennego użytku uzyskały walor estetyczny. Artyści opracowywali nowe wzory, dbali o detale oraz indywidualizm przedmiotów. Historia manufaktury Rosenthala pokazuje jak ważne były dla tej marki założenia sformułowane na początku XX w..
Początki manufaktury Rosenthal
Twórcą marki był urodzony w 1855 roku Philipp Rosenthal. Już jako dziecko miał wiele wspólnego z ceramiką. Był synem hurtownika bawarskiej porcelany. W przybytku ojca nabywał wiedzę o handlu, a ukończywszy 18 lat, wyruszył z Niemiec do Stanów Zjednoczonych. Tam objął posadę pomocnika w firmie braci Meyerów, która zajmowała się importem zastawy. Wtedy Rosenthal zauważył, że w Ameryce panuje brak porcelany dekorowanej. Pobyt w Stanach pozwolił mu zebrać doświadczenie, które miało zaowocować. Po sześciu latach wrócił do Niemiec i na zamku Erkersreuth otworzył własną manufakturę. Dwóch pracujących dla niego malarzy dekorowało tam naczynia pochodzące z wytwórni Hutschenreuther położonym nieopodal Selb. Tak oto 1879 rok stał się początkiem istnienia marki Rosenthal. Rosenthal to dolina róż te delikatne ale jakże cierniste kwiaty towarzyszą marce przez cały okres istnienia i jak mawiał Karl Lagerfeld „Życie jest doliną pełną róż, wybierzmy te bez kolców“.
Początek tradycji Rosenthala
Przełomowy moment przyszedł przy okazji produkcji nie przełomowego przedmiotu, który przyniósł marce Rosenthal pierwszy wielki sukces. Mowa tu o porcelanowej popielniczce z napisem „miejsce odpoczynku dla zapalonego cygara”. Świetne rozumienie potrzeb rynku zaowocowało tym, że firma Rosenthal szybko rozrosła się aż do 60 pracowników. W roku 1889 Philipp Rosenthal otworzył w Selb własną fabrykę porcelany. Była to już fabryka z prawdziwego zdarzenia, odbywał się w niej pełny proces produkcji. Na początku projektowano fasony i wzory. Następnie wytwarzano naczynia i zdobiono porcelanę. Przemyślane i trafione kierownictwo założyciela firmy doprowadziło do powstania w 1897 roku jeszcze większego koncernu Philipp Rosenthal & Co.
Dopełnieniem aspiracji Philippa Rosenthala było utworzenie Działu Artystycznego przy fabryce Rosenthala w Selb w 1910 roku. Zawiązanie współpracy ze znakomitymi artystami tamtego okresu pozwoliło na coraz większe twórcze wykorzystanie porcelany. Już wtedy Philipp rozumiał potrzebę stworzenia prawdziwej sztuki użytkowej. Powstał serwis śniadaniowy Donatello autorstwa Juliusa Vilhelma Guldbrandsena z motywem wiśni malowanych podszkliwnie. Wyrabiane były również przedmioty w stylu Art Déco na przykład: figury Lothara Otto zaprojektowane przez Constantina Holzera-Defanti czy Wolfganga Schwartzkopffa. Wyroby coraz częściej zostawały sygnowane nazwiskiem autora. Nowe nurty w sztuce XX wieku znalazły swoje miejsce w szczegółach: ornamentach, bordiurach oraz zwieńczeniach uszek. Rosenthal jako jedna z nielicznych manufaktur bez problemu nadążała za szybko pojawiającymi się, nowymi trendami. Firma dbała o to by ich wyroby artystyczne trafiały do jak najszerszego spektrum różnych grup społecznych, co wyróżnia ją na tle i nnych działających wówczas wytwórni.
W roku 1916 powstała „Biała Maria”, czyli serwis porcelanowy, który stał się ikoną designu. Zadedykowany i nazwany po drugiej żonie Philippa Rosenthala. Serwis ten nie zawsze był biały. Zależnie od zmiennych nastrojów „ Marię” przystrajano m.in. letnimi kwiatami „Sommerstrauss”, elegancką niebieską girlandą „Maria Rosenkante blau” i szykownym cienkim złotym paskiem. Na przełomie XX i XXI wieku pojawiła się także czarna wersja legendarnego serwisu. Niewiele wcześniej zaś rozpoczęto wykonywanie ze szkła kryształowego serii naczyń uzupełniających „Maria Crystal” zawierającej szklanki , salaterki i patery. Ponieważ w stylu „Maria” wytarzane są talerze w różnych rozmiarów, filiżanki, dzbanki, cukiernice, mleczniki, wazy, patery, a także najróżniejsze naczynia uzupełniające i dekoracyjne na przykład wazony albo świeczniki. Flagowy serwis marki Rosenthal określany jest mianem najbardziej rozbudowanego serwisu porcelanowego świata.
Druga wojna światowa
Należy wspomnieć o dramatycznych losach Philippa Rosenthala i jego marki w mrocznych realiach drugiej wojny światowej. Na początku 1933 roku gdy Hitler został kanclerzem III rzeszy, Niemcy zaczęły zmieniać swoją politykę w stosunku do osób pochodzenia żydowskiego, dlatego też pomimo bycia katolikiem Philip Rosenthal został usunięty z własnej firmy. W trosce o pieniądze pochodzące z eksportu sprawę załatwiono niechlubnie, odpowiednio rozgrywając waści rodzinne. Ponieważ rodziny córek Rosenthala z pierwszego małżeństwa, Klary i Anny, według Philippa mogły stanowić przeszkodę dla prawidłowego funkcjonowania manufaktury, swym plenipotentem Rosenthal uczynił syna swojej drugiej żony. W ten sposób miał posiadać realną władzę i wpływ na zarządzanie swoją firmą. W odpowiedzi na decyzję dziadka, synowie Anny Rosenthal złożyli do sądu wniosek o ubezwłasnowolnienie Philippa. W toku paroletniego postępowania sędzia Rzeszy w roku 1937 orzekł wstecznie, iż Philipp Rosenthal w 1934 roku „w wyniku głębokich zmian tętniczych związanych z wiekiem doznał nieodwracalnych zmian w mózgu”. Ten sam rok przyniósł ze sobą śmierć twórcy legendarnej marki. Firmę realnie przejęli naziści. Następnie, na kilka ciemnych lat w historii świata, na stołach nazistowskich dygnitarzy zagościła porcelana ze swastyką obok charakterystycznego logo marki Rosenthal, a zyski z eksportu były lokowane w skarbie państwa.
Odzyskanie marki Rosenthal
Kolejny przełom w dziejach wytwórni Rosenthal przypada na rok 1950, wtedy firmę odzyskał Philip Rosenthal, będący synem założyciela z małżeństwa z drugą żoną Marią. Urodzony w 1916 roku ze względu na czas i pochodzenie w wieku 18 lat musiał wraz z rodziną emigrować do Anglii. W czasie trwania II wojny światowej zapisał się ochotniczo do Legii Cudzoziemskiej. Gdy władzę we Francji przejął pronazistowski rząd Vichy, młody Rosenthal junior porzucił armię i udał się z powrotem do Anglii, gdzie pracował jako nauczyciel niemieckiego, dziennikarz a nawet urzędnik w departamencie propagandy brytyjskiego MSZ. Do Niemiec Philipowi udało się powrócić w 1947 roku. Od razu po przyjeździe rozpoczął walkę o odzyskanie firmy ojca, co w końcu udało mu się osiągnąć w roku 1950. Następnie objął stanowisko szefa działu projektowania. Parę lat później został prezesem zarządu, którym pozostawał aż dwadzieścia lat, przez kolejne dziesięć lat pełnił funkcję przewodniczącego rady nadzorczej.
To dzięki Philipowi Rosenthalowi juniorowi jego rodzinna firma stała się tym, czym jest do dziś, czyli jedną z najlepszych i najbardziej docenianych na świecie marek porcelany. Po ojcu odziedziczył niesamowite wyczucie potrzeb rynku, które otworzyło mu drogę do sukcesu i pomogło zdobyć klientów unikalnym wzornictwem, wpisującym się ówczesny zeitgeist. Kluczowym okazało się zawiązanie współpracy z projektantami takimi jak Raymond Loewy, Tapio Wirkkala, Timo Sarpaneva czy Luigi Colani. Wiele ich wyrobów ma w dzisiejszych czasach status ikony designu XX wieku, na przykład przepiękny serwis do herbaty TAC autorstwa Waltera Gropiusa 1967 rok. Idea, aby za pomocą połączenia unikatowego nowoczesnego stylu wzornictwa z przedmiotami użytku codziennego, zrewolucjonizowała pojęcie sztuki użytkowej, która faktycznie stała się sztuką i pomagała podnosić jakość życia przeciętnego człowieka.
Współpraca Rosenthala z artystami
Poważanie w wysoki i poziom manufaktury Rosenthal w świecie sztuki i producentów porcelany zostało dodatkowo ugruntowane dzięki współpracy z największymi artystami XX w. Byli to Henry Moore, Friedensreich Hundertwasser, Salvador Dali, Ernst Fuchs, Endy Warhol i HAP Grieshaber. Odrębnym rozdziałem w rozwoju firmy jest także linia „Rosenthal meets Versace”. Produkowana od 1992 roku seria pięknie zdobionych serwisów obiadowych a także herbacianych, które reprezentują eklektyczny styl tego niezwykle luksusowego domu mody. Najbardziej znane z nich to biało-niebieski „Le Grand Divertissement”; biało-złoty „Meandre d’Or”; występująca w paru wariantach kolorystycznych „Medusa” zawsze posiadająca charakterystyczne logo Versace, czyli głowę Gorgony a ponadto czarno-złote „Vanity” i „Barocco”; wielobarwny „Russian Dream” i złoto-różowy „Les rêves Byzantins”. Rosenthal przez cały czas swego istnienia wydaje limitowane kolekcje dekoracyjnych talerzy, przedstawiające prace znanych artystów oraz upamiętniające pewne wydarzenia jak święta czy wielkie rocznice.
Rosenthal dziś
Philip Rosenthal odszedł w 2001 roku. Jego śmierć nie była tragiczna w skutkach dla marki Rosenthal, gdyż wówczas już od pewnego czasu firma zarządzana była przez młodszą kadrę kierowniczą. Problemy rozpoczęły się wraz z nadejściem światowej recesji. W czerwcu 2008 roku globalny koncern Rosenthal, który zatrudniał w tym czasie około 1100 osób stracił płynność finansową a następnie pół roku później oficjalnie ogłosił niewypłacalność. Marka została uratowana przez włoską Sambonet Paderno, której stała się częścią. Produkcja porcelany, zgodnie z tradycją firmy odbywa się na terenie bawarskiego Selb. Salony porcelany z całego świata niezmiennie oferują klientom na przykład „Marię” i inne eleganckie, klasyczne fasony zastawy stołowej (Sanssouci, St. Petersburg), luksusowe serwisy sygnowane: Versace, ponadto nowoczesne naczynia z porcelany kostnej „bone china” i porcelany twardej spod znaku Studio-line. Do koncernu Rosenthal należą także inne marki porcelany: Thomas (nowoczesne, bezpretensjonalne wzory),Hutschenreuther (piękna, XIX-wieczna estetyka) i Arthur Krupp (porcelana do kawiarni i restauracji). Rewolucja sztuk użytkowych, odważne projekty, pozostanie wiernym tradycji ciągłego wyznaczaniu nowych kierunków, sprawiły, iż Rosenthal posiada status nie tylko firmy projektującej przedmioty użytku codziennego ale także marki, dzięki której powstawały i nadal powstają dzieła sztuki.
Wszystkie prawa do wizerunku strony a także materiałów (zdjęć i opisów) umieszczonych na stronie są zastrzeżone. Bez zgody właściciela praw autorskich, autora treści strony, żadna część tej publikacji nie może być powielana, kopiowana, reprodukowana, ani przechowywana w systemach wyszukiwania lub umieszczana na innej stronie www. Wszystkie marki należą do ich właścicieli. Nie może też być przekazywana w żadnej formie i żadnymi środkami elektronicznymi, mechanicznymi, za pośrednictwem fotokopiarek, na płytach CD, czy w inny dostępny technologicznie sposób. Wykorzystywanie zdjęć i opisów w całości lub fragmentach bez zgody ich autora jest zawsze naruszeniem prawa autorskiego, zgodnie z Ustawą z dnia 4 lutego 1994r.